KUM KALIBA DÖKÜM

Kum kalıba döküm yöntemi en çok kullanılan döküm yöntemlerinden biridir. Kalıp maliyetinin düşük oluşu ve çok farklı boyutlardaki parçalarda uygulanışı sebebiyle tercih edilmektedir. Kum kalıba döküm yöntemi, makine yardımıyla kalıplama ve elle kalıplama olarak ikiye ayrılır. Döküm sırasında yer çekiminden yararlanılır ve bu yöntem, döküm parçalarının tek veya küçük çaplı seri üretimi için uygundur. Kum kalıba döküm sayesinde birkaç gramdan 400 tona kadar olan parçaların dökümü mümkündür. Kalıp kumuna çeşitli makineler kullanılarak çeşit verilir ve yerçekimi kuvvetinin etkisiyle gerçekleştirilir.

Yaş Kum Kalıba Döküm

Kum kalıba döküm daha çok yaş kum kalıpları ile gerçekleştirilmektedir. Yaş kum; SiO2 tanecikleri, kil, su ve diğer ilavelerin meydana getirdiği plastik bir karışımdır. ’YAŞ’ terimi içerdiği nem yüzünden verilmiş olup, kuru kum karışımından olan farkını belirtmektedir.

Yaş kum kalıbın avantajları;

  • Büyük fleksibilitesi,
  • Su ve diğer ilavelerin tazelenmesi ile defalarca kullanılabilmesi,
  • En ucuz kalıplama yöntemi oluşudur.

Yaş kum kalıbın dezavantajları;

  • Kalıbın daha yüksek mukavemet ve erozyon direncine sahip olması gerektiği durumlarda
  • Daha yüksek boyut hassasiyeti ve yüzey kalitesini istendiği durumlarda tercih edilmez.

Yaş kum ile hazırlana kalıp, fırın içinde 150C-350C sıcaklığa ısıtılmış hava ile kurutularak mukavemet kazandırılır. Kalıba kurutma sonrası daha yüksek sertlik ve refrakterlik özelliği sağlanır.  Kurutmada kaybedilen zaman başlıca dezavantajı oluşturur. Yaş kum kalıp yöntemine nazaran nem kontrolü daha az kritiktir.  Ayrıca kalıbın dökümden önce bir süre beklemesi, yaş kum kalıplarda olduğu gibi kuruma ve yüzeyin gevrekleşmesi gibi sorunlara yol açmaz.

Kurutma işlemi sırasında sıcaklığın 400 C üzerine çıkılmadan yapılmasına özen gösterilmelidir. Aksi halde; bağlanmış su kaybı killerin mukavemet özellikleri üzerinde yıkıcı bir etki gösterecektir.

Kurutma kendi kendine havada değil fakat bir ısı kaynağı ile yapıldığında, sıcaklık artışına paralel olarak önemli oranda bölgesel nem konsantrasyonu meydana gelebilir. Oda sıcaklığında nem yalnız kurutulan yüzeyden dışarı çıkar. Oysa daha yüksek sıcaklıklarda nemin hareketi her iki yönde olmaktadır. Dolayısıyla bu şekildeki kısmen kurulmuş kalıplarda vakit kaybetmeden döküme geçilmelidir.

Kalıp Ustası

KALIP MALZEMESİ İÇİNDE ISI AKIŞINI KONTROL EDEN ÖZELLİKLER

Kalıp Malzemesi İçinde Isı Akışını Kontrol Eden Özellikler : 

  • Isıl iletkenlik katsayıları
  • Özgül ısı değerleri
  • Yoğunluk (özgül ağırlık) değerleri
  • Başlangıç sıcaklığı (döküş sıcaklığı, kalıp sıcaklığı, kalıp öntav sıcaklığı)

Döküm Alaşımları;

  • Katılaşma aralığı (liküdüs ve solidüs sıcaklıkları)
  • Ergime gizli ısısı
  • Katılaşma eğrisi
  • Hacimsel değişim (çekinti) eğrisi değerleri de program tarafından bizlere verilebildiği gibi isteğe bağlı olarak manuel olarak değiştirilmesi mümkündür.

Isı Transfer Katsayıları Malzemeler Arası Isı Akışını Kontrol Eder :

  • Kalıp kaplamaları
  • Hava boşlukları (air-gap)
  • Soğutma kanalları (su soğutma, hava soğutma vb.)
  • Yayınım, ışınım değerleri

Kalıp Ustası

KALIP ve KALIPÇI

Kalıp ve Kalıpçı genel olarak şu şekilde tanımlanabilir: Özdeş parçaları istenilen ölçü sınırları içerisinde ve en kısa zamanda üreten, malzeme sarfiyatı ve insan gücünün asgari düzeyde tutulmasına yardımcı olan ve takım tezgahları ile çalışabilen alete kalıp denir. Bu aygıtın tasarımını hazırlayan, yapımını gerçekleştiren ve çalıştırabilen kişiye de kalıpçı denir.

Bu açıklamalardan sonra kalıpçılık mesleği genel olarak aşağıdaki şekilde tanımlanabilir: Seri üretimi gerçekleştirilecek herhangi bir kalıbın tasarımına, yapımına ve çalıştırılmasına olanak sağlayan, uygulamalı eğitim ve öğretim yöntemlerini bir bütün olarak kabul eden meslek dalına kalıpçılık mesleği denir.

Kalıpçılık mesleğini konu edinenler, en azından basit matematik ve tasarı geometri kavramlarını, makine teknik resim çizimini ve okunuşunu, markacılık ve ölçme bilgisini, bütün takım tezgahlarının kullanışını, ısı ve sertlik ölçme işlemlerinin yapılışını, ayrıca makine elemanlarının montajını gerektiren bilgileri almak zorundadır. Bu bilgileri alan ve pratik uygulamaları iyi değerlendirebilen bir kalıpçı, aşağıdaki konularda bilgi ve beceri sahibi kişidir.

  • İyi bir kalıp tasarımcısı olarak göze çarpar.
  • Makine teknik resmini çizme ve okuma yeteneğine sahiptir.
  • Kalıp konstrüksiyonu hazırlamakta uzmandır.
  • Komple kalıbı oluşturan elemanların hangi takım tezgahında ve nasıl işlenebileceğini organize etmede ustadır.
  • Komple kalıbı meydana getiren malzemeleri en iyi şekilde seçebilen uzmandır.
  • Kalıp elemanlarının ısıl işlemlerini ve sertlik ölçme tezgahını kullanarak, parçaların sertlik değerlerini denetleyen kontrolördür.
  • Kalıbı oluşturan elemanların montajını yapandır.
  • Kalıplanacak parçanın malzemesini hazırlayan, yapımı bitmiş olan kalıbı imalat tezgahına emniyetle bağlayan ve doğabilecek kazaları tasarlayarak giderici tedbirleri alabilen kişiler, kendilerini bu mesleğe adamış kişilerdir.

Gelişmekte olan teknoloji çağında, kalıpçılığın kolayca açıklanamayacağı bir gerçektir. Çünkü kalıpçılık, günlük hayatımıza girmiş pek çok parçaların üretimini gerçekleştiren önemli sektörlerden biridir. Günlük hayatımıza giren bu parçaların üretiminde; zaman, kalite ve ölçü tamlığı, malzeme tasarrufu ve özdeşlik sağlayan, ayrıca işçilik giderlerini asgari düzeye indiren kalıpçılıktır.

Kalıp Ustası